Το ξύλο δεν βγήκε από τον παράδεισο

Το φαινόμενο της σχολικής βίας είναι υπαρκτό και καταγεγραμμένο ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που έχει αναλυθεί ο σχολικός εκφοβισμός και τα συνεπακόλουθα τόσο του παιδιού -θύματος όσο και του θύτη. Τα σχολεία προλαμβάνουν, όσο μπορούν, την επανάληψη τέτοιων φαινομένων, απέναντι στα οποία δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή και καμία δικαιολογία για κανενός είδους παρενόχληση από όπου κι αν προέρχεται.

Δυστυχώς μερικές σπάνιες φορές, τα εν λόγω φαινόμενα προέρχονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Οι περισσότεροι δάσκαλοι εκτελούν με ήθος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ζήλο το λειτούργημά τους. Όμως, για κάποιους λόγους κάποιοι δυσφορούν με τη συμπεριφορά κάποιου μαθητή τους στην τάξη και τον στοχοποιούν καθημερινά.

Κάποιες φορές ενοχλούνται όχι από το ίδιο το παιδί αλλά από θέματα που έχουν προκύψει με τον γονέα του, όμως ο τελικός αποδέκτης της ψυχολογικής βίας – που κυρίως ασκούν – είναι ο μαθητής.

Τέτοια συμβάντα αποτελούν τρομερό διά βίου πλήγμα στην ψυχολογική και την συναισθηματική του διαμόρφωση. Πλήττουν άμεσα και καίρια την εικόνα του, επηρεάζουν την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά και σίγουρα τις σχολικές του επιδόσεις.

Οι μέθοδοι και οι τακτικές τέτοιων βίαιων προσωπικοτήτων – δασκάλων – είναι κοινές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Φωνές, φοβέρες γελοιοποίηση, εξευτελισμοί παρουσία όλης της τάξης, λεκτικοί, δηλαδή, εκφοβισμοί, αλλά και απειλές για σωματική βία ή και ξύλο, χαστούκια, τράβηγμα αφτιού, μαλλιών, όπως επίσης και χαμηλή βαθμολόγηση, άδικη και άνιση. Τον βάζει στη γωνία για «καλό παράδειγμα», τον αναγκάζει να γράφει τιμωρίες, τον αγνοεί επιδεικτικά και γενικά κάνει τη ζωή του κόλαση.

Όταν το παιδί υφίσταται τέτοιου είδους μεταχείριση, οι πιθανότητες να το αναφέρει στους γονείς του είναι μηδαμινές. Υποφέρει σιωπηλά γιατί μπορεί να έχει σύγχυση για τοπ ακριβοί συμβαίνει, να θεωρεί δηλαδή τον εαυτό του υπαίτιο της κατάστασης, ή να φοβάται να το πει. Τα αγόρια κρατούν το επτασφράγιστο μυστικό περισσότερο από τα κορίτσια γιατί αισθάνονται ότι μπορούν να το αντέξουν και φοβούνται ότι θα τους κοροϊδεύουν οι συμμαθητές τους αν το πουν. Μπορεί όμως να φοβούνται και την εκδίκηση από τη μεριά του δασκάλου εάν ανοίξουν το στόμα τους. Να θυμάστε πάντα ότι είναι σχεδόν αδύνατο, κυρίου για ένα μικρό παιδί, να αμφισβητήσει την εικόνα του δασκάλου του, που γι’ αυτόν αποτελεί το απόλυτο πρότυπο εξουσίας, ιδίως όταν, λόγω ιδιοσυγκρασίας ή ψυχολογικών προβλημάτων που μπορεί να έχει, είναι αποστασιοποιημένος και δεν αποδέχεται κανενός είδους κριτική ή παρεμβολές στο έργο του.

Εάν το παιδί σας κακοποιείται με κάποια μορφή βίας, υπάρχουν σημάδια στη συμπεριφορά του – και όχι μόνο – τα οποία πρέπει να προσέξετε, όπως: άρνηση να πάει στο σχολείο, απόσυρση και απομόνωση, άγχος που εκδηλώνεται με πονόκοιλους, πονοκεφάλους,  συχνούς εφιάλτες, νυχτερινή ενούρηση, συμπεριφορά διαταραχές όπως επιθετικότητα, κρίσεις θυμού, δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση, αδικαιολόγητους μώλωπες

Επίσης, μπορεί να σας πει ότι ο δάσκαλός του του φωνάζει συνέχεια, ότι τον προσβάλλει, τον γελοιοποιεί, τον τρομοκρατεί. Εάν υποπτεύεστε ότι ο δάσκαλος του παιδιού σας το εκφοβίζει, δράστε ψύχραιμα αλλά άμεσα. Όσο περισσότερο παρατείνεται η βία τόσο επεκτείνεται και εδραιώνεται. Ζητήστε να δείτε τον εκπαιδευτικό μαζί με τον διευθυντή του σχολείου σας.

Ακούστε με προσοχή και τη δική του πλευρά. Ενδέχεται το παιδί σας να έχει παρεξηγήσει κάποιες ενέργειες του δασκάλου του. Να θυμάστε ότι η εκδήλωση της βίας είναι ένα σύνολο επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών. Εάν δεν λυθεί το πρόβλημα, ζητήστε να μιλήσετε με τον σχολικό σύμβουλο της περιοχής σας και κρατάτε πάντα ένα αρχείο όλων των επαφών σας με τους υπεύθυνους καταγράφοντας όλα τα συμβάντα. Εάν χρειαστεί, απομακρύνετε το παιδί σας από το σχολείο.

Μην αγνοείτε ποτέ ένα τέτοιο περιστατικό κι έναν τέτοιο άνθρωπο, ο οποίος δεν θα σταματήσει παρά μόνο όταν του καταστεί σαφές ότι γνωρίζετε τι συμβαίνει και είσαστε αποφασισμένοι να τον σταματήσετε. Αγνοώντας το συμβάν, δημιουργείτε τεράστιο άγχος στο παιδί, που με τη σειρά του αργότερα μπορεί να γίνει και αυτός θύτης και να τρομοκρατεί άλλα παιδιά στην αυλή του σχολείου και όχι μόνο.

Είναι ο τρόπος του να αποφορτίσει την ένταση του. Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ότι είσαστε σύμμαχοι του και ότι θα πρέπει να μάθει να σας εμπιστεύεται. Δείξτε του ότι η βία, από όπου κι αν προέρχεται, ακόμα και από τον δάσκαλο του, είναι λάθος. Μιλήστε του απλά και ειλικρινά. H προτεραιότητα κάθε γονιού είναι η προστασία, η ψυχική και η σωματική ακεραιότητα των παιδιών του. H απλοϊκή υπόθεση, ότι αφού είναι στο σχολείο όλα είναι καλά, δεν ευσταθεί. Φροντίστε να επισκέπτεστε συχνά το σχολείο, να ενημερώνεστε και να αποκτάτε σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι η συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών, τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ασκούντο λειτούργημα τους με συνείδηση, ζήλο, σεβασμό και ευαισθησία. Οι άλλοι αποτελούν μια θλιβερή μειοψηφία και θα πρέπει να απομακρύνονται έγκαιρα από τα σχολικά πλαίσια.

Της Χαράς Καραμήτσου, λογοπεδικός