Τι έφερε την κυριαρχία των δεινοσαύρων στην Γη;

Έχουν περάσει περί τα 200 εκατομμύρια χρόνια από τα τέλη της Τριαδικής Περιόδου, οπότε και εξαφανίστηκαν απότομα οι μισοί οργανισμοί της Γης με μια μυστηριώδη καταστροφή, ανοίγοντας τον δρόμο για τους δεινόσαυρους. Σύμφωνα με νέα μελέτη που αξιοποίησε τις τεχνικές ραδιοχρονολόγησης των πετρωμάτων υποστηρίζεται ότι η μαζική εξαφάνιση των οργανισμών του πλανήτη προήλθε από τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις.

H νέα έρευνα φέρνει στο προσκήνιο μια θεωρία που και στο παρελθόν είχε συζητηθεί – χωρίς όμως να μπορεί να αποδειχθεί τότε ότι οι βίαιες εκροές λάβας είχαν σημειωθεί προτού αρχίσει η εξαφάνιση της ζωής στον πλανήτη.
 
Η νέα έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science», χρονολογεί την πρώτη φάση των εκρήξεων στα 201,56 εκατομμύρια χρόνια, όταν ξεκίνησε η μαζική εξαφάνιση. Επιπλέον, κάτω από τα στερεοποιημένα ηφαιστειακά πετρώματα, οι ερευνητές εντόπισαν απολιθωμένους κόκκους γύρης και διάφορους σπόρους, ένδειξη ότι το οικοσύστημα παρέμειναν άθικτα πριν από την εκροή λάβας.
 
Οι ηφαιστειακές εκρήξεις εκτιμάται ότι συνέβησαν όταν όλη η ξηρά της Γης ήταν συγκεντρωμένη σε μια υπερήπειρο, και μπορούσαν να καλύψουν έκταση ίση περίπου με την Αυστραλία. Σήμερα, η στερεοποιημένη λάβα, μια μορφή βασάλτη, απαντάται σε τέσσερις ηπείρους.
 

Οι aμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη κατάφεραν να χρονολογήσουν με πρωτοφανή ακρίβεια τέσσερις επιμέρους ηφαιστειακές εξάρσεις, εξετάζοντας το ρυθμό διάσπασης ισοτόπων του ουρανίου σε άτομα μολύβδου.
 
Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι η πρώτη φάση ξεκίνησε στην περιοχή του σημερινού Μαρόκου, επεκτάθηκε στις ανατολικές ακτές της σημερινής Αμερικής, και διήρκεσε μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Νέες ηφαιστειακές εξάρσεις ακολούθησαν 60.000 χρόνια, 270.000 χρόνια και 620.000 χρόνια μετά το πρώτο αυτό επεισόδιο, δημιουργώντας τελικά ένα ρήγμα που μεγάλωσε και σχημάτισε τον Ατλαντικό Ωκεανό.
 
Η χρονολόγηση συνηγορεί στη θεωρία της ηφαιστειακής δραστηριότητας, δεν αρκεί όμως για να αποδείξει ότι ο παράγοντας αυτός ήταν η αιτία, ή η μόνη αιτία, της μαζικής εξαφάνισης -έχουν εξάλλου προταθεί κι άλλες εξηγήσεις, όπως κάποια απότομη κλιματική αλλαγή. Η νέα μελέτη ενισχύει τις υποψίες ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις έκρυψαν το φως του ήλιου και προκάλεσαν πολυετείς χειμώνες. Στη συνέχεια ο πλανήτης δεν αποκλείεται να πέρασε σε μια φάση φονικής θέρμανσης λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να αυξήσει επικίνδυνα την οξύτητα των ωκεανών.

Το επεισόδιο της Τριαδικής ήταν το τέταρτο από τα πέντε γνωστά κύματα μαζικής εξαφάνισης ειδών. Το πέμπτο κύμα εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατ. χρόνια και άνοιξε το δρόμο για την κυριαρχία των θηλαστικών. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν μάλιστα ότι ο πλανήτης διανύει σήμερα ένα έκτο επεισόδιο μαζικής εξαφάνισης, για το οποίο υπαίτιος δεν μπορεί παρά να είναι ο άνθρωπος.